Światowy Dzień Książki, znany również jako Dzień Książki i Praw Autorskich oraz Międzynarodowy Dzień Książki, to święto przypadające co roku 23 kwietnia.

Jest organizowane przez UNESCO w celu promocji czytelnictwa, edytorstwa oraz ochrony własności intelektualnej poprzez wykorzystywanie praw autorskich.

Międzynarodowy Dzień Książki ma na celu promowanie literatury i popularyzowanie czytelnictwa zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci.

Kodeks średniowieczny

 ŚWIATOWY DZIEŃ KSIĄŻKI – HISTORIA ŚWIĘTA

Choć 23 kwietnia został z inicjatywy UNESCO ogłoszony Światowym Dniem Książki dopiero w 1995 roku, to historia tego święta wiąże się z długą tradycją. Pomysł organizacji święta zrodził się już w 1926 roku w Katalonii.

Początkowo planowano powiązać święto z dniem 7 października, czyli domniemaną datą narodzin renesansowego pisarza hiszpańskiego, Miguela de Cervantesa, jednak później przeniesiono Dzień Książki na 23 kwietnia.

Ta data również ma duże znaczenie dla literatury światowej. Wskazuje się, że jest to dzień śmierci Cervantesa, peruwiańskiego historyka Incy Garcilasa de la Vegi oraz Williama Szekspira. Trzeba przy tym zaznaczyć, że datę śmierci Cervantesa i de la Vegi podaje się według kalendarza gregoriańskiego, a w przypadku Szekspira – juliańskiego.

23 kwietnia to w Katalonii ważne święto narodowe – dzień patrona regionu, św. Jerzego. Jest on znany głównie z tego, że według legendy pokonał smoka. W ten dzień kobiety obdarowywano czerwonymi różami, których kolor symbolizuje krew świętego. W późniejszym czasie kobiety zaczęły odwzajemniać podarunki i dawać mężczyznom książki.

Od 1930 roku Dzień Książki obchodzony jest w całej Hiszpanii, a od 1964 roku – we wszystkich krajach hiszpańskojęzycznych.

 MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ KSIĄŻKI I PRAW AUTORSKICH – OBCHODY

Jak obchodzony jest Światowy Dzień Książki? 23 kwietnia w Polsce i na świecie odbywają się różne spotkania i happeningi promujące czytanie książek. Przed następnym Dniem Książki warto sprawdzić, jakie wydarzenia organizowane są w Waszej miejscowości, na przykład w publicznej bibliotece. Poza tym Dzień Książki możemy świętować na co dzień – po prostu czytajmy.

Poza lokalnymi obchodami wybierana co roku przez UNESCO Światowa Stolica Książki jako centrum Dnia Książki organizuje obchody celebrujące czytelnictwo. Czym jednak jest Światowa Stolica Książki?

ŚWIATOWA STOLICA KSIĄŻKI

Każdego roku UNESCO wybiera miasto, które staje się Światową Stolicą Książki. Tytuł przyznawany jest w nagrodę za przygotowanie najlepszego programu promującego czytelnictwo. Pierwszą Światową Stolicą Książki, w 2001, został Madryt, w 2022 roku było to miasto Guadalajara w Meksyku. Polska także miała swoją Światową Stolicę Książki – w 2016 roku wyróżniony został Wrocław.

Przepisywanie księgi

CELEBROWANIE DNIA KSIĄŻKI

A czy wy celebrujecie Dzień Książki? Albo zamierzacie zacząć w przyszłym roku? A może jesteście molami książkowymi i to święto trwa u Was cały rok?

Udział w lokalnych wydarzeniach dla wielbicieli książek, sprezentowanie komuś dobrej lektury lub zwyczajnie czytanie – sposobów na świętowanie dnia literatury jest wiele, więc z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie!

CIEKAWOSTKI O KSIAZKACH

1. Najstarsza „książka”, czyli zwój z papirusa, powstała w XXX w. p. n. e.
2. Książki, drukowane w średniowieczu, były tak drogie, że za ich cenę można było kupić kilka wsi.
3. Juliusza Cezara uznaje się za pomysłodawcę książ To on wymyślił, żeby, zamiast zwijać papirus, składać go na dwie części.
4. Numeracja stron pojawiła się dopiero w XVI w.
5. Najmniejsza książeczka na świecie nosi tytuł „Stary król Cole”. Jej wielkość to 1mm x 1mm. Wydano ją w nakładzie 85 egzemplarzy.
6. Z kolei największa książka na świecie waży ponad 252 kg i wydano ją w Denver w 1976 r.
7. „Ptaki Ameryki” to najdroższa książka ś Jej autorem jest John James Audubon. Sprzedano ją za ponad 8 milionów dolarów.
8. Najdroższa, polska książka,to dzieło pt. „O obrotach sfer niebieskich” Mikołaja Kopernika z 1566 r. Sprzedano ją za 103 tysiące złotych.
9. Najdłuższa książka świata to chiński słownik, który składa się z ponad 5 tysięcy tomó
10. Na świecie najwięcej sprzedano Biblii, ponad 2 miliardy 500 milionów egzemplarzy.
11. Japończycy wydrukowali zapachową książkę kucharską. Żeby poznać zapach danej potrawy, wystarczy potrzeć kartkę ręką.
12. Rudyard Kipling, autor „Księgi Dżungli” to najmłodszy noblista w dziedzinie literatury. Otrzymał tę nagrodę w wieku 41 lat.
13. Pierwszą wydaną w Polsce książką był „Raj duszny”. To modlitewnik wydany w roku 1513.
14. Do wyprodukowania 100 kartek książki potrzeba 2 - 3 drzew.
15. Jeszcze niedawno w Chinach nie można było dostać książki „Alicja w krainie czarów”. Zakazano jej z uwagi na to, że bohaterami były mówiące zwierzę
16. Mark Twain był jednym z pierwszych, który swoje książki pisał na maszynie.
17. Trylogia „Władcy pierścieni” została napisana na maszynie, ale przy pomocy tylko dwóch palcó
18. Najmłodsza autorka świata to Dorothy Straight. Jej książka została wydana, gdy pisarka miała zaledwie 4 lata.
19. Najwięcej powieści napisał Polak Józef Ignacy Kraszewski – ponad 600.
20. Najwięcej książek znajduje się w Bibliotece Kongresu w Stanach Zjednoczonych – ponad 113 milionó
21. Pierwsza książka dla osób niewidomych powstała w 1786 r.

ZŁOTE MYSLI O KSIAZKACH

• Książka – to mistrz, za darmo nauki udziela.” – Ambroży Grabowsk

• „W książkach jest wszystko. Czytajcie książki, bo uszlachetniają serca, kształcą rozum, hartują wolę i kształtują charakter. Słuchajcie za pośrednictwem książek ludzi mądrych – im częściej, tym lepiej.” – Jan Wantuła

• „Co czytać? – Wszystko. Jeżeli się pragnie wyciągać pożytek z czytania, wyciąga się go z każdego czytania.” – Jarosław Iwaszkiewicz

• „Człowiek kochający książki jest bogatszy od innych. Czasem przeczytanie jakiejś książki stanowi o losie czł” – Ralph Waldo Emerson

• „ „Wykorzystaj czas na doskonalenie się poprzez czytanie dzieł innych ludzi, aby łatwo osiągnąć to na co oni ciężko pracowali.” – Sokrates

• „Książki są jak okręty myśli żeglujące po oceanach czasu, troskliwie niosące swój drogocenny ładunek z pokolenia na pokolenie.” – Francis Bacon

BIBLIOTEKI  ŚWIATA

Austria – Biblioteka Narodowa w pałacu Hofburg w Wiedniu

 Brazylia – Biblioteka Real Gabinete Português de Leitura w Rio de Janeiro

 Chiny – Biblioteka publiczna w Pekinie

            Francja – Biblioteka Narodowa w Paryżu

 USA – Biblioteka George’a Peabody’ego w Baltimore, Maryland

W cyfrowej bibliotece znajdziesz bezpłatne lektury:

Biblioteka internetowa Wolne Lektury

wolnelektury.pl

Darmowe audiobooki – biblioteka Wolne Lektury

Wolne Lektury – biblioteka internetowa prowadzona przez fundację Nowoczesna Polska. Zasoby audioteki Wolnych Lektur są uzupełniane dzięki wsparciu finansowemu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Audiobooki to alternatywa dla wszystkich, którzy nie mogą czytać książek – zabierz nagranie ze sobą i ciesz się lekturą w każdym miejscu i czasie! W bibliotece Wolne Lektury dostępnych jest kilkaset audiobooków. Książki czytają m.in. Danuta Stenka (utwory Elizy Orzeszkowej), Jan Peszek (Księga dżungli), Andrzej Chyra (Obrona Sokratesa) czy Wiktor Korzeniewski (cykl Komedii ludzkiej).

Z audioteki Wolnych Lektur można korzystać bezpłatnie i bez ograniczeń. Wszystkie nagrania udostępnione zostały na wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Audiobooki dostępne są w trzech formatach: MP3, Ogg Vorbis oraz DAISY (dostosowany do potrzeb osób słabowidzących, niewidomych i wszystkich mających poważne trudności z czytaniem).

ZAKRES PODSTAWOWY 

Lektura obowiązkowa

1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana;

2) Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja;

3) Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty);

4) Sofokles, Antygona;

5) Horacy – wybrane utwory;

6) Bogurodzica; Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);

7) Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);

8) Pieśń o Rolandzie (fragmenty);

9) Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);

10) Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty);

1. Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX; Odprawa posłów greckich;

12) Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);

13) wybrane wiersze następujących poetów:Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn,

Mikołaj Sęp-Szarzyński;

14) Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty);

15) William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia;

16) Molier, Skąpiec;

1. Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry;
2.  Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;
3.  Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III;

20) Juliusz Słowacki, Kordian, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój;

21) Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia;

22) Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze;

23) Bolesław Prus, Lalka, Z legend dawnego Egiptu;

24) Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;

25) Henryk Sienkiewicz, Potop;

26) Adam Asnyk, wybór wierszy;

27) Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;

28) wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff;

29) Stanisław Wyspiański, Wesele;

30) Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I– Jesień);

31) Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony…, Przedwiośnie;

32) Witold Gombrowicz, Ferdydurke(fragmenty);

33) wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy

34) Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli;

35) Gustaw Herling- Grudziński, Inny świat;

36) Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;

37) wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu

emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego miasta, Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Marcin Świetlicki, Jan Polkowski, Wojciech Wencel;

38) Albert Camus, Dżuma;

39) George Orwell, Rok 1984;

40) Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty);

1. Sławomir Mrożek, Tango;

42) Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii);

43) Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);

44) Antoni Libera, Madame;

45) Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);

46) Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);

47) Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty);

48) wybrane utwory okresu stanu wojennego;

49) powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Ewy Demarczyk, Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej

1. oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów.

Lektura uzupełniająca

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje książkowe w całości lub we fragmentach, na

przykład:

ZAKRES PODSTAWOWY 

1) Sofokles, Król Edyp;

2) Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim (fragmenty);

3) Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty);

4) Giovanni Boccaccio, Sokół;

5) Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego (fragmenty);

6) Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty);

7) Miguel de Cervantes y Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty);

8) Wespazjan Kochowski, Psalmodia polska (wybór psalmów);

9) Wacław Potocki, Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I);

10) Ignacy Krasicki, Monachomachia (fragmenty);

11) Stanisław Trembecki, Franciszek Kniaźnin, wybrane utwory;

12) Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty);

13) Julian Ursyn Niemcewicz, Powrót posła;

14) Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (fragmenty);

15) Juliusz Słowacki, Beniowski (fragmenty);

16) Aleksander Fredro, Śluby panieńskie;

17) Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty);

18) George Byron, Giaur (fragmenty);

19) Adam Mickiewicz, Dziady cz. IV;

20) Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem;

21) Maria Konopnicka, wybór wierszy;

22) Stefan Żeromski, Echa leśne;

23) Zofia Nałkowska, Granica;

24) Tadeusz Peiper, wybór wierszy;

1. Joseph Conrad, Lord Jim;

26) Anna Kamieńska, Anna Świrszczyńska, Julia Hartwig, Stanisław Grochowiak, Edward

Stachura, wybór wierszy;

27) Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem (fragmenty);

28) Zofia Nałkowska, Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony);

29) Jan Józef Szczepański, Święty;

30) Tadeusz Różewicz, Kartoteka;

31) Józef Czapski, Na nieludzkiej ziemi (fragmenty);

32) Leopold Tyrmand, Dziennik 1954 (fragmenty);

33) Stanisław Lem, Wizja lokalna;

34) Samuel Beckett, Czekając na Godota;

35) Friedrich Dürrenmatt, Wizyta starszej pani;

36) Eugène Ionesco, Lekcja lub inne utwory literackie wybrane przez nauczyciela.

Zakres rozszerzony :

utwory określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

1) Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);

2) Platon, Państwo (fragmenty);

3) Arystofanes, Chmury;

4) Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym;

5) Wergiliusz, Eneida (fragmenty);

6) św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);

7) św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty);

8) François Villon, Wielki testament (fragmenty);

9) François Rabelais, Gargantua I Pantagruel (fragmenty);

10) Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);

11) Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki);

12) Piotr Skarga, Żywoty świętych programowa kształcenia ogólnego z komentarzem

13) William Szekspir, Hamlet;

14) wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior;

15) Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;

16) Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod, Fortepian Szopena, Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty);

17) realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);

18) Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;

19) Franz Kafka, Proces (fragmenty);

20) Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;

21) Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;

22) Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;

23) Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa;

24) Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie;

25) Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku;

26) Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania;

27) wybrane eseje następujących autorów: Jerzego Stempowskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze);

28) wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników oraz kwartalników literackich i kulturalnych.

Szkoła ponadpodstawowa — język polski

Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem

Lektura uzupełniająca

W każdej klasie obowiązkowo dwie pozycje książkowe w całości lub we fragmentach, na

przykład:

1) Erazm z Rotterdamu, Pochwała głupoty (fragmenty);

2) Tomasz Morus, Utopia (fragmenty);

3) Pedro Calderon de la Barca, Życie snem;

4) Wolter, Kandyd (fragmenty);

5) Jean Jacques Rousseau, Nowa Heloiza (fragmenty);

6) wybrane utwory epickie okresu romantyzmu: Józef Ignacy Kraszewski, Stara baśń, Victor Hugo, Nędznicy, Edgar Allan Poe – wybrane opowiadanie; Henryk Rzewuski, Pamiątki Soplicy (fragmenty);

7) Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom II – Zima);

8) Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat;

9) Gabriela Zapolska, Moralność pani Dulskiej;

10) Gustaw Herling- Grudziński, Wieża;

11) Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy;

12) Bohumil Hrabal– wybrane opowiadania;

13) Wiesław Myśliwski, Widnokrąg;

14) Julian Stryjkowski, Austeria;

15) Umberto Eco, Imię róży;

16) wybrane wiersze poetów polskich i obcych;

17) wybrana powieść polska i obca z XX lub XXI wieku;

18) wybrany dramat polski i obcy z XX lub XXI wieku lub inne utwory literackie wybrane

przez nauczyciela.

Szkoła ponadpodstawowa — język polski

Zalecane dzieła teatralne i filmowe:

1) Apocalypsis cum figuris, reż. Jerzy Grotowski;

2) Amadeusz, reż. Miloš Forman;

3) Dekalog, reż. Krzysztof Kieślowski, wybrane filmy z cyklu;

4) Dziady, reż. Konrad Swinarski;

5) Elektra, reż. Piotr Chołodziński;

6) Emigranci, reż. Kazimierz Kutz;

7) Kartoteka, reż. Krzysztof Kieślowski;

8) Kordian, reż. Jerzy Englert;

9) Lawa. Opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza, reż. Tadeusz Konwicki;

10) Moralność pani Dulskiej, reż. Tomasz Zygadło;

11) Nad Niemnem, reż. Zbigniew Kuźmiński;

12) Noc listopadowa, reż. Andrzej Wajda;

13) Noce i dnie, reż. Jerzy Antczak;

14) Rewizor, reż. Jerzy Gruza;

15) Rękopis znaleziony w Saragossie, reż. Wojciech Jerzy Has;

16) Iwona, księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner;

17) Sanatorium pod klepsydrą, reż. Wojciech Jerzy Has;

18) Śluby panieńskie, reż. Andrzej Łapicki;

19) Wizyta starszej pani, reż. Jerzy Gruza;

20) Zezowate szczęście, reż. Andrzej Munk;odstawa programowa kształcenia ogólneoarzem

1. Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda.

Teksty polecane do samokształcenia:

1) Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, red. Jerzy Bralczyk;

2) Jan Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej;

3) Człowiek Grecji, red. Jean-Pierre Vernant;

4) Człowiek renesansu, red. Eugenio Garin;

5) Umberto Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu;

6) Karol Estreicher, Historia sztuki w zarysie;

7) Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce, red. Katarzyna Kłosińska;

8) Johan Huizinga, Jesień średniowiecza;

9) Jacques Le Goff, Człowiek średniowiecza;

10) Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury;

11) Jacek Kowalski, Niezbędnik Sarmaty;

12) Tadeusz Lubelski, Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty;

13) Jan Miodek, Słownik ojczyzny polszczyzny;

14) Anna Nasiłowska, Literatura okresu przejściowego 1975–1996;

15) Ewelina Nurczyńska- Fidelska, Barbara Parniewska, Ewa Popiel-Popiołek, Halina

Ulińska, Film w szkolnej edukacji humanistycznej;

16) Maria Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany;

17) Popularna encyklopedia mass mediów, pod red. J. Skrzypczaka;

18) Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. Edyta Bańkowska i Agnieszka

Mikołajczuk;

19) Zbigniew Raszewski, Krótka historia teatru polskiego;

20) Teresa Skubalanka, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje;

21) Stanisław Stabryła, Starożytna Grecja;

22) Anna Świderkówna, Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta; Rozmowy

o Biblii;

23) Wielka encyklopedia Polski, t. 1. i 2.;

24) Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii; Dzieje sześciu pojęć; Droga przez estetykę;

25) Mieczysław Tomaszewski, Muzyka w dialogu ze słowem. Próby, szkice, interpretacje;

1. Lidia Winniczuk, Ludzie, zwyczaje, obyczaje starożytności

Szkoła branżowa I stopnia (po szkole podstawowej)

Lektura obowiązkowa:

1) Biblia, fragmenty: Księgi Rodzaju, Księgi Hioba;

2) Jan Parandowski, Mitologia, cz. I Grecja – mity nieomawiane w szkole podstawowej;

3) Homer, Iliada (fragmenty);

4) Sofokles, Antygona;

5) Bogurodzica;

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty);

Pieśń o Rolandzie (fragmenty);

8) Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II;

9) wybrane wiersze: Mikołaj Sęp-Szarzyński, Jan Andrzej Morsztyn;

10) Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty);

11) William Szekspir, Romeo i Julia;

12) Molier, Skąpiec;

13) Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry;

14) Adam Mickiewicz, Oda do młodości, wybrane ballady, wybrane wiersze;

15) Juliusz Słowacki, wybrane wiersze;

16) Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze;

17) Bolesław Prus, Z legend dawnego Egiptu;

18) Eliza Orzeszkowa, Gloria victis;

19) Henryk Sienkiewicz, Potop;

20) wybrane wiersze: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff;

21) Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień);

22) wybrane wiersze następujących poetów: Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria

Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Krzysztof

Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy;

23) Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu; Ludzie, którzy szli;

24) Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem;

25) wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze

z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu

emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie, Wisława

Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomu Raport

z oblężonego miasta, Marcin Świetlicki;

26) Sławomir Mrożek, Tango;

27) Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą

„Edek” (z tomu Prawo prerii);

28) Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych);

29) Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach);

30) powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Jacka Kaczmarskiego, Agnieszki

Osieckiej.

Lektura uzupełniająca do wyboru przez nauczyciela.

Szkoła branżowa II stopnia

Lektura obowiązkowa

1) Biblia, w tym fragmenty Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy

wg św. Jana;

2) Homer, Odyseja (fragmenty);

3) Horacy – wybrane utwory;

4) Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty);

5) Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);

6) Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty);

7) Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty);

8) Jan Kochanowski, wybrane psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47, tren IX, X, XI, XIX, Odprawa

posłów greckich;

9) Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);

10) Daniel Naborowski, wybrane wiersze;

11) William Szekspir, Makbet;

12) Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej;

13) Adam Mickiewicz, Romantyczność, wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne

wiersze, Konrad Wallenrod, Dziady cz. III;

14) Juliusz Słowacki, Kordian, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty),

Testament mój;

15) Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia;

16) Bolesław Prus, Lalka;

17) Adam Asnyk, wybrane wiersze;

18) Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara;

19) Jan Kasprowicz, wybrane wiersze;

20) Stanisław Wyspiański, Wesele;

21) Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony…, Przedwiośnie;

22) Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty);

23) wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Józef Czechowicz;

24) Gustaw Herling- Grudziński, Inny świat;

25) wybrane wiersze następujących poetów: Czesław Miłosz, Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Zbigniew Herbert,

w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego miasta, Halina

Poświatowska, Stanisław Barańczak, Jan Polkowski, Wojciech Wencel;

26) Albert Camus, Dżuma;

27) George Orwell, Rok 1984;

28) Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty);

29) Antoni Libera, Madame;

30) Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie);

31) Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty);

32) wybrane utwory okresu stanu wojennego;

33) powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Ewy Demarczyk, Wojciecha

Młynarskiego oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów.

Lektura uzupełniająca do wyboru przez nauczyciela.

Sofokles Król Edyp ;

Biblia (wybrane psalmy, fragmenty: Pieśni nad Pieśniami, Księgi Hioba, Apokalipsy św. Jana);

*Bogurodzica, Lament świętokrzyski;

*Jan Kochanowski – wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum) i psalm;

Mikołaj Sęp Szarzyński – wybrane sonety;

William Szekspir Makbet; 

Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty);

Miguel Cervantes Don Kichote (fragmenty);

Jan Chryzostom Pasek Pamiętniki (fragmenty);

Ignacy Krasicki – wybrana satyra ;

Adam Mickiewicz – wybrane sonety i inne wiersze (w tym Romantyczność);

Adam Mickiewicz *Dziadów część III;

Adam Mickiewicz *Pan Tadeusz;

Juliusz Słowacki – wybrane wiersze;

Adam Mickiewicz Dziady część IV (fragmenty);

Juliusz Słowacki Kordian (fragmenty) ;

Cyprian Norwid – wybrane wiersze;

Bolesław Prus *Lalka;

Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara;

Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa- Tetmajer, Leopold Staff – wybrane wiersze;

Stanisław Wyspiański *Wesele;

Władysław Stanisław Reymont Chłopi (tom I – Jesień);

Stefan Żeromski – wybrany utwór (Ludzie bezdomni, Przedwiośnie);

Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Julian Przyboś, Józef Czechowicz,

*Bruno Schulz – wybrane opowiadanie;

Witold Gombrowicz *Ferdydurke

Zofia Nałkowska Granica; 

Tadeusz Borowski – wybrane opowiadania (np.: Proszę państwa do gazu)

Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Ewa Lipska, Adam Zagajewski, Stanisław Barańczak – wybrane wiersze;

Miron Białoszewski – wybrane utwory;

wybrany dramat dwudziestowieczny z literatury polskiej (np.: Sławomira Mrożka Tango);

wybrana powieść światowa z XX lub XXI w. (np. Alberta Camusa Dżuma);

Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem; 

Gustaw Herling- Grudziński Inny świat (fragmenty);

Ryszard Kapuściński Podróże z Herodotem; (fragmenty);

Jan Paweł II – wybrany utwór (np. fragmenty tekstu Pamięć i tożsamość)

Teksty oznaczone * obowiązują w całości.

Branżowa szkoła I stopnia

Nauczyciel w branżowej szkole I stopnia odwołuje się do wiedzy i umiejętności, które uczeń nabył na wcześniejszych etapach edukacyjnych. Wprowadza ucznia w świat kultury, inspiruje do refleksji wypływającej z poznawania dzieł. Zwraca uwagę na kulturę współczesną, popularną i nowoczesne środki przekazywania informacji w kontekście tradycji.

Spis tekstów kultury ustala nauczyciel, dostosowując go do potrzeb, możliwości i zainteresowań uczniów. Należy zrealizować nie mniej niż cztery pozycje książkowe w roku szkolnym.